Almanya’daki Nazi zulmünden kaçip Kadiköy Moda’ya gelerek Türkiye’de çalismalarini yürüten Alman bilim insanlarinin öyküsünün yer aldigi “Moda’nin Mülteci Alman Profesörleri” kitabi, Kadiköy Belediyesi Kültür Yayinlari’ndan çikti.
Yazar Hakki Bilen’in kaleme aldigi kitap; Almanya’da Adolf Hitler liderligindeki Nasyonal Sosyalist Alman Isçi Partisi’nin üniversite ve sanat kurumlarina baski kurmasiyla birlikte görevden alinan bilim insanlarinin Türkiye’ye göçünü anlatiyor.
1500’Ü ASKIN AKADEMISYEN TÜRKIYE’YE GELDI
Kitapta yer alan bilgilere göre, Atatürk’ün 1932 yilinda bir üniversite reformu yapilmasini istemesi üzerine, Ord. Prof. Dr. Philipp Schwartz, Prof. Malche ve Dr. Resit Galip öncülügünde imzalanan protokol geregi Türkiye’ye getirilen 1500’ü askin ordinaryüs profesör, profesör, doçent, asistan, teknisyen bilim insani ve sanatçi Türkiye’ye mülteci olarak geldi. 1930’lu yillarda bilim insanlari ve sanatçilar Atatürk’ün, Ismet Inönü ve Celal Bayar hükümetlerinin yakin ilgisiyle ve tamami ‘devlet memuru’ kimligiyle güvence altina alinarak yasamlarina Türkiye’de devam ettiler. Alman akademisyenlerin birçogu Istanbul Üniversitesinde, Ankara üniversitelerinde, Istanbul Güzel Sanatlar Akademisinde, Istanbul Teknik Üniversitesinde, Ankara’daki vekaletlerde, hastanelerde görevlendirildiler.
SOSYAL BILIMCILER MODA’DA, HUKUKÇULAR BEBEK’TE…
Sözlesmelerinde üç yilda ders verecek seviyede Türkçe ögrenme mecburiyeti olan Alman profesörler Beyoglu, Bebek ve Moda semtlerini mesken tutar. Saglikçilar yabancilarin yogun olarak oturdugu Pera’yi (Beyoglu) ve hastane yakinligi nedeniyle üniversite çevrelerini; fen bilimcileri, bir kisim edebiyatçilar ve hukukçularin Bebek çevresini, çogunlugu sosyal bilimler alaninda olanlarin ise Moda çevresini seçtikleri görülüyor. Yazar Hakki Bilen de kitabinda daha çok sosyal bilimler alaninda uzman olan Moda’nin mülteci Alman profesörlerinin soysal yasamlarini ve anilarini aktariyor.
ÇOCUKLARI HALEN BURADA YASIYOR
1930’lardan 1960’lara dek, sayica azimsanamayacak, üst düzey akademisyen ve sanatçilardan olusan bu Alman kolonisinden bazilarinin çocuklari hayatlarini halen burada sürdürüyor. Kadiköy Belediyesi Kültür Yayinlari’ndan çikan Moda’nin Mülteci Alman Profesörleri kitabi kitabevlerinden ve internet satis platformlarindan temin edilebilir.
Künye
Moda’nin Mülteci Alman Profesörleri, Hakki Bilen
Kadiköy Belediyesi Kültür Yayinlari
2019, 184 sayfa